ŚWIĘTY STEFAN, KRÓL WĘGIERSKI

Patron naszej parafii jest jedną z najważniejszych postaci w historii Węgier. To pierwszy koronowany władca tego państwa i pierwszy święty kościoła węgierskiego.

Matką Stefana była pochodząca z Siedmiogrodu Sarolta, ojcem zaś książę Gejza, który panował na Węgrzech w latach 972-997. Gejza zdecydował w 974 roku o chrystianizacji podległych mu ziem i to właśnie w owym roku jego jedyny syn Vajk otrzymał na chrzcie imię Stefan. Według jednej z legend chrztu miał mu udzielić biskup Wojciech, który dwadzieścia trzy lata później zginął śmiercią męczeńską podczas misji w Prusach.

Książę Gejza umierając w 997 roku zostawił synowi państwo o dobrej pozycji międzynarodowej, którą zbudował głównie dzięki zręcznej polityce dynastycznej: pierwsza z sióstr Stefana została wydana za mąż za dożę weneckiego, druga za księcia polskiego Bolesława Chrobrego, trzecia za syna cara Bułgarii. Małżeństwo samego Stefana bodaj czy nie miało najwyższej rangi politycznej – jego żoną została w 996 roku Gizela, córka księcia bawarskiego, siostra przyszłego cesarza Henryka II. Dodajmy, że królowa Gizela zmarła w opinii świętości i została beatyfikowana w 1975 roku.

Przez pierwsze lata panowania Stefan zmagał się z tak zwaną – znaną również w historii państwa Piastów – reakcją pogańską, wzmocnioną tu dodatkowo buntem politycznym wodzów szczepów madziarskich. Po uśmierzeniu buntu i zjednoczeniu pod swoją władzą węgierskich plemion książę Stefan rozpoczął starania o koronę królewską. Zakończyły się one sukcesem w 1001 roku.

Opis okoliczności uzyskania korony ciekawie przedstawia Legenda świętego Stefana, spisana w XII wieku na królewskim dworze. W świetle jej zapisów papież Sylwester II miał przygotowywać insygnia królewskie dla księcia Polan Mieszka (autor Legendy nie musiał wiedzieć, że w istocie to nie Mieszko, a Bolesław Chrobry starał się o królewski tytuł). W noc poprzedzającą przekazanie korony mieszkowemu poselstwu Sylwestrowi ukazał się we śnie anioł i nakazał wręczenie korony Węgrom, o których przybyciu do Rzymu papież jeszcze nie wiedział. O tym, iż na Węgry trafiła korona szykowana dla księcia piastowskiego przeczytamy również w czternastowiecznym Roczniku świętokrzyskim nowym, spisanym w środowisku katedry krakowskiej. Zauważmy, że autor Roczników pisze o tym bez cienia urazy do Węgrów.

 Król Stefan prowadził bardzo aktywną politykę międzynarodową, ale szczególną jego zasługą było spisanie praw oraz zorganizowanie administracji państwowej i kościelnej. Warto odnotować, że wydane przez niego księgi ustaw karnych, choć wzorowane na prawie frankijskim, odznaczają się na tle ówczesnego prawodawstwa łagodnością i zawierają elementy wychowawcze. Szeroka działalność organizatorska i założycielska pozwala nazwać tego władcę twórcą państwa węgierskiego. Jak pisze János Zlinszky - Święty Stefan pokazał, co znaczy być królem – chrześcijaninem, człowiekiem – chrześcijaninem, i jeśli nie potrafił od razu każdego przekonać emocjonalnie do swoich przekonań, to świecił przykładem jako władca cieszący się sympatią, posiadający autorytet i dający poczucie bezpieczeństwa.

Król zmarł w 1038 roku i został pochowany obok swego ukochanego syna Emeryka w ufundowanej przez siebie bazylice w Székesfehérvár (Białogrodzie). W poczet świętych został zaliczony w 1083 roku. W liturgii jest wspominany 16 sierpnia.

Na podstawie: Stanisław Sroka, Historia Węgier do 1526 roku w zarysie, Bydgoszcz 2000.

Opracowała A. Stawicka

TOP